De vele betekenissen van ‘gaan’

 Het werkwoord ‘gaan’ lijkt op het eerste gezicht simpel: het betekent bewegen van de ene plek naar de andere. Maar in samengestelde werkwoorden en idiomatische uitdrukkingen krijgt ‘gaan’ allerlei extra betekenissen, zowel letterlijk als figuurlijk. In deze blog bespreken we een aantal veelvoorkomende vormen, verdeeld over letterlijke en figuurlijke betekenissen.

Lisa's dag: een kort verhaal met ‘gaan’

Op maandagochtend gaat Lisa altijd vroeg naar haar werk, maar vandaag gaat het niet zoals gepland. Haar wekker is niet afgegaan, waardoor ze zich verslapen heeft. In alle haast pakt ze een broodje en een koffie om mee te nemen, maar net als ze het huis uitgaat, gaat de koffie over haar witte blouse!

Ze zucht diep en besluit dat dit niet de manier is om de dag aan te gaan. Ze gaat weer naar binnen om zich om te kleden. Eenmaal op het werk merkt ze dat de stress haar niet in de koude kleren is gaan zitten. Gelukkig gaat haar eerste vergadering door, en als ze later met haar collega’s gaat lunchen, gaat het gesprek al snel over vakantieplannen.

Na een lange dag merkt Lisa dat haar energie begint achteruit te gaan, maar ze heeft afgesproken om samen met vrienden uit te gaan. Uiteindelijk besluit ze toch om naar huis te gaan, want zo kan het niet langer doorgaan – ze heeft haar slaap nodig!

 1. Aangaan (figuurlijk: een situatie onder ogen zien of aanpakken)

‘Aangaan’ betekent dat je een uitdaging of een probleem niet ontwijkt, maar ermee omgaat.

🔹 Ze besloot de stressvolle dag met een positieve instelling aan te gaan. (She decided to face the stressful day with a positive mindset.)

 2. Uitgaan (letterlijk: ergens naartoe gaan, een ruimte verlaten, een apparaat dat stopt of figuurlijk: ervan uitgaan)

‘Uitgaan’ kan betekenen dat je ergens naartoe gaat om je te vermaken, dat je een ruimte verlaat, dat een apparaat stopt met werken, of dat je een aanname doet.

🔹 Lisa had afgesproken om samen met vrienden uit te gaan. (Lisa had planned to go out with friends.)

🔹 Maar net als ze het huis uitgaat, gaat haar koffie over haar witte blouse! (But just as she steps out of the house, her coffee spills over her white blouse!)

🔹 We gaan ervan uit dat de vergadering om 10 uur begint. (We assume that the meeting starts at 10.)

🔹 Het licht ging uit toen de stroom uitviel. (The light went out when the power failed.)

 3. Doorgaan (letterlijk en figuurlijk: plaatsvinden of ondanks tegenslagen verdergaan)

‘Doorgaan’ betekent dat iets blijft gebeuren ondanks obstakels.

🔹 Gelukkig ging haar eerste vergadering door ondanks de hectische ochtend. (Luckily, her first meeting continued despite the hectic morning.)

🔹 Hij besloot door te gaan met zijn project ondanks de tegenslagen. (He decided to continue his project despite setbacks.)

 4. Achteruitgaan (figuurlijk en letterlijk: achteruit bewegen of verslechteren)

‘Achteruitgaan’ kan betekenen dat iets slechter wordt of fysiek achteruit beweegt.

🔹 Lisa’s energie begon aan het einde van de dag achteruit te gaan. (Lisa’s energy started to decline at the end of the day.)

🔹 De kwaliteit van het product is de laatste tijd achteruitgegaan. (The quality of the product has deteriorated recently.)

🔹 Omdat de auto niet op de handrem stond en op een heuveltje geparkeerd was, begon hij langzaam achteruit te gaan. (Because the car wasn't on the handbrake and was parked on a small hill, it started rolling backwards.)

 5. In de koude kleren gaan zitten (idiomatisch: veel impact hebben)

Deze uitdrukking betekent dat iets niet makkelijk vergeten wordt of veel indruk maakt.

🔹 De stress van de ochtend was haar niet in de koude kleren gaan zitten. (The morning stress had really affected her.)

🔹 De lange werkdagen begonnen hem in de koude kleren te gaan zitten. (The long workdays were starting to take a toll on him.)

 6. Zo kan het niet langer doorgaan (idiomatisch: er moet verandering komen)

Deze uitdrukking wordt gebruikt als er een punt bereikt is waarop verandering noodzakelijk is.

🔹 Lisa besefte dat ze meer slaap nodig had – zo kon het niet langer doorgaan. (Lisa realized she needed more sleep – this couldn't continue like this.)

🔹 De werkomstandigheden verslechteren, zo kan het niet langer doorgaan. (The working conditions are deteriorating, this can't continue like this.)

Conclusie

Het werkwoord ‘gaan’ is veel meer dan alleen ‘bewegen van A naar B’. Door de vele samengestelde werkwoorden en idiomatische uitdrukkingen krijgt ‘gaan’ tal van betekenissen.

Door deze varianten te oefenen, krijg je een beter gevoel voor hoe ‘gaan’ functioneert in verschillende contexten. Probeer eens om een paar zinnen met deze uitdrukkingen te maken! Welke vond jij het meest verrassend?